Testy dla Ciebie

Oznaczenie stężenia wolnej frakcji trijodotyroniny (FT3). Badanie służy do diagnostyki i monitorowania leczenia chorób tarczycy. Wzrost stężenia FT3 towarzyszy nadczynności, a spadek - niedoczynności tarczycy. Hormony tarczycy pobudzają w tkankach procesy fosforylacji oksydacyjnej, wpływają na transport błonowy, modulują syntezę białek, wpływają na funkcjonowanie innych hormonów. Biorą udział w kontroli działania wielu narządów i układów: krążenia, pokarmowego, rozrodczego, czy wydalniczego. Wpływają na regulację metabolizmu lipidów i węglowodanów.

Insulina jest hormonem białkowym wytwarzanym w komórkach wysp trzustkowych. Obniża on poziom wchłoniętej przez krew glukozy dzięki działaniu anabolicznemu. Dochodzi wtedy do stymulacji wychwytu glukozy, głównie przez komórki tkanki tłuszczowej, mięśniowej i hepatocyty (komórki wątrobowe), następnie glukoza jest przekształcana do glikogenu lub kwasów tłuszczowych. Głównymi docelowymi organami dla insuliny są: wątroba, mięśnie szkieletowe i tkanka tłuszczowa, których komórki posiadają receptor dla insuliny.

Oznaczenie stężenia wolnej frakcji tyroksyny (FT4). Badanie służy do diagnostyki i monitorowania leczenia chorób tarczycy. Wzrost stężenia FT4 towarzyszy nadczynności, a spadek - niedoczynności tarczycy. T4 nie wykazuje większej aktywności biologicznej i pełni funkcję prohormonu, który w tkankach obwodowych przekształcany jest w trijodotyroninę (T3).

Oznaczenie kreatyniny w przypadkowej próbce moczu jest oznaczeniem stosowanym w określaniu funkcjonowania nerek. Kreatynina to produkt metabolizmu białek. Wraz z mocznikiem jest jednym z dwóch najważniejszych azotowych metabolitów przemian białkowych wydalanych przez nerki w moczu. Stanowi jeden z głównych markerów monitorowania pracy nerek. Ilość wydalanej w ciągu doby kreatyniny zależy od masy ciała i płci i jest zmienna osobniczo. Stężenia kreatyniny oznaczane w próbkach przypadkowych różnią się istotnie od stężeń określonych w DZM, jednakże stężenie kreatyniny mniejsze niż 1,8 mmol/l świadczy o rozcieńczeniu moczu wodą.

Głównym wskazaniem do oznaczeń stężenia glukozy są: profilaktyka, rozpoznanie i monitorowanie leczenia cukrzycy. Przynajmniej raz w roku, badanie powinno być wykonywane u osób z grup podwyższonego ryzyka rozwoju cukrzycy w przypadku:

• otyłości i małej aktywności fizycznej;
• rodzinnie występującej cukrzycy;
• nieprawidłowości w badaniach glikemii na czczo lub w testach tolerancji glukozy;
• hiperlipidemii;
• nadciśnienia tętniczego;
• przebytej cukrzycy ciążowej;
• urodzenia dziecka o wadze powyżej 4 kg;
• zaawansowanego wieku.

Wskazaniami do wykonania są również: objawy cukrzycy, podejrzenie hipoglikemii, śpiączka o niejasnej przyczynie, różnicowanie glukozurii (obecność glukozy w moczu) pochodzenia nerkowego. Na podstawie wyników badań cukrzycę można rozpoznać, gdy:

• w przygodnej próbce (badanie wykonane o dowolnej porze dnia, niezależnie od pory ostatniego posiłku) – wynik oznaczenia glukozy przekracza 200 mg/dl;
• w próbce pobranej na czczo – wynik oznaczenia glukozy przekracza 126 mg/dl.

Kontrola nad homeostazą glukozy sprawowana jest przez układ hormonalny: insulina/glukagon, glikokortykosteroidy, adrenalina, hormon wzrostu. Stąd badanie poziomu glukozy stosowane jest również do oceny metabolizmu węglowodanów w chorobach wątroby, w akromegalii, w nadczynności kory nadnerczy i w trakcie leczenia steroidami.

Kwas moczowy to organiczny związek chemiczny, który jest pochodną związków purynowych. W żywych organizmach puryny stanowią składnik RNA oraz DNA. Kwas moczowy powstaje na skutek przemian tych związków w ludzkim organizmie. Do jego produkcji prowadzi rozkład puryn pochodzących zarówno z pożywienia, jak i z własnych komórek. Zasady purynowe występują w dużych ilościach w pokarmach bogatych w białko, takich jak m.in. różnego typu mięsa, nabiał lub też rośliny strączkowe (fasola, groch i ciecierzyca). Rozkład zasad purynowych oraz dalsze przetwarzanie tych substancji odbywa się w komórkach wątrobowych. Kwas moczowy jest końcowym produktem metabolizmu zasad purynowych. Oznacza to, że nie ulega on dalszym przemianom, a ze względu na jego toksyczne właściwości powinien zostać wydalony z organizmu.

Oznaczenie mocznika w przypadkowej próbce moczu jest przydatne w kontroli prawidłowego funkcjonowania nerek. Mocznik powstaje w wątrobie jako uboczny produkt metabolizmu białek. Jest najważniejszą formą wydalania białka u ludzi. Jego stężenie zależy w większym stopniu od metabolizmu, poziomu nawodnienia i równowagi jonowej niż stężenie kreatyniny. Mocznik w moczu stanowi zasadniczą część azotu pozabiałkowego i jest uwzględniany w wyliczaniu bilansu azotowego. Oznaczenie mocznika w moczu wykonuje się w celu kontroli pracy nerek i określenia równowagi białkowej organizmu. Podniesione stężenie mocznika może być wynikiem ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek, wysokobiałkowej diety, utrudnionego odpływu moczu i spadku przepływu nerkowego, oraz ciężkich urazów tkanek i oparzeń. Obniżony poziom mocznika może wiązać się z niskobiałkową dietą, niedożywieniem, zespołem złego wchłaniania, ciążą, chorobami wątroby lub poliurią (wydzielanie powyżej 2 litrów moczu na dobę).

Badanie ogólne moczu jest podstawowym badaniem wykonywanym dla rozpoznania chorób nerek i dróg moczowych oraz dla określenia prawidłowości lub patologii przemian metabolicznych wpływających na skład moczu. Badanie ogólne moczu pozwala na ocenę parametrów fizycznych: barwy, przejrzystości, ciężaru właściwego, pH oraz wykazanie obecności w próbce - leukocytów, erytrocytów, bilirubiny, urobilinogenu, glukozy, ketonów, białek i azotynów.

Nieprawidłowe wyniki badania mogą wskazywać na ryzyko: zespołu nerczycowego, stanów zapalnych nerek lub zakażenia bakteryjnego dróg moczowych. Obecność leukocytów, erytrocytów stwierdzana jest w stanach zapalnych i infekcjach dróg moczowych. Obecność erytrocytów może wskazywać na skazę krwotoczną, a także kamicę nerkową. Obecność glukozy, bilirubiny i urobilinogenu informacje o zaburzeniach metabolicznych i fizjologicznych organizmu w cukrzycy, chorobach wątroby, niedokrwistości hemolitycznej czy zaburzeniach gospodarki lipidowej.

Badanie aminotransferazy alaninowej (ALT) jest testem przesiewowym w rozpoznawaniu, różnicowaniu i ocenie ciężkości chorób wątroby. Aminotransferaza alaninowa (ALT) jest enzymem występującym głównie w komórkach wątroby i nerek. W przypadku komórek wątroby, nawet niewielkie zmiany wpływające na właściwości błon komórkowych, uwalniają do przestrzeni pozakomórkowej aktywne enzymy komórkowe. Główną przyczyną wzrostu poziomu ALT we krwi są ostre choroby zapalne wątroby.

Cholesterol to substancja chemiczna, zaliczana do lipidów. Związek ten uczestniczy w wielu procesach biochemicznych, a także przemianach metabolicznych, stale zachodzących w organizmie człowieka. Odpowiedni poziom cholesterolu we krwi jest niezbędny do właściwego przebiegu wielu procesów takich jak:

• Produkcja hormonów płciowych;
• Synteza kortykosteroidów (w nadnerczach);
• Prawidłowa sztywność błon komórkowych;
• Utrzymywanie właściwego funkcjonowania komórek nerwowych poprzez budowę otoczek mielinowych;
• Pośrednictwo w syntezie witaminy D;
• Ochrona skóry przed wysychaniem i nadmierną utratą wody;
• Wytwarzanie w wątrobie żółci, niezbędnej do prawidłowego trawienia tłuszczów.

Cholesterol, pomimo że pełni wiele użytecznych funkcji w ludzkim organizmie, może stanowić także źródło problemów zdrowotnych. Kiedy stężenie tego związku we krwi jest zbyt wysokie może dochodzić do odkładania się nadmiaru cholesterolu w ścianach naczyń krwionośnych, co może prowadzić do rozwoju miażdżycy. Nieleczona miażdżyca związana jest ze zwiększonym ryzykiem rozwoju licznych powikłań naczyniowych, takich jak przewlekła choroba wieńcowa, zawał mięśnia sercowego czy udar mózgu. Z tego względu niezwykle istotne jest regularne kontrolowanie poziomu cholesterolu we krwi.