Testy dla Ciebie

Badanie aminotransferazy alaninowej (ALT) jest testem przesiewowym w rozpoznawaniu, różnicowaniu i ocenie ciężkości chorób wątroby. Aminotransferaza alaninowa (ALT) jest enzymem występującym głównie w komórkach wątroby i nerek.

W przypadku komórek wątroby, nawet niewielkie zmiany wpływające na właściwości błon komórkowych, uwalniają do przestrzeni pozakomórkowej aktywne enzymy komórkowe.

Główną przyczyną wzrostu poziomu ALT we krwi są ostre choroby zapalne wątroby.

Cholesterol to substancja chemiczna, zaliczana do lipidów. Związek ten uczestniczy w wielu procesach biochemicznych, a także przemianach metabolicznych, stale zachodzących w organizmie człowieka.

Odpowiedni poziom cholesterolu we krwi jest niezbędny do właściwego przebiegu wielu procesów takich jak:

• Produkcja hormonów płciowych;
• Synteza kortykosteroidów (w nadnerczach);
• Prawidłowa sztywność błon komórkowych;
• Utrzymywanie właściwego funkcjonowania komórek nerwowych poprzez budowę otoczek mielinowych;
• Pośrednictwo w syntezie witaminy D;
• Ochrona skóry przed wysychaniem i nadmierną utratą wody;
• Wytwarzanie w wątrobie żółci, niezbędnej do prawidłowego trawienia tłuszczów.

Cholesterol, pomimo że pełni wiele użytecznych funkcji w ludzkim organizmie, może stanowić także źródło problemów zdrowotnych. Kiedy stężenie tego związku we krwi jest zbyt wysokie może dochodzić do odkładania się nadmiaru cholesterolu w ścianach naczyń krwionośnych, co może prowadzić do rozwoju miażdżycy.

Nieleczona miażdżyca związana jest ze zwiększonym ryzykiem rozwoju licznych powikłań naczyniowych, takich jak przewlekła choroba wieńcowa, zawał mięśnia sercowego czy udar mózgu. Z tego względu niezwykle istotne jest regularne kontrolowanie poziomu cholesterolu we krwi.

Głównym wskazaniem do oznaczeń stężenia glukozy są: profilaktyka, rozpoznanie i monitorowanie leczenia cukrzycy.

Przynajmniej raz w roku, badanie powinno być wykonywane u osób z grup podwyższonego ryzyka rozwoju cukrzycy w przypadku:

• otyłości i małej aktywności fizycznej;
• rodzinnie występującej cukrzycy;
• nieprawidłowości w badaniach glikemii na czczo lub w testach tolerancji glukozy;
• hiperlipidemii;
• nadciśnienia tętniczego;
• przebytej cukrzycy ciążowej;
• urodzenia dziecka o wadze powyżej 4 kg;
• zaawansowanego wieku.

Wskazaniami do wykonania są również: objawy cukrzycy, podejrzenie hipoglikemii, śpiączka o niejasnej przyczynie, różnicowanie glukozurii (obecność glukozy w moczu) pochodzenia nerkowego.

Na podstawie wyników badań cukrzycę można rozpoznać, gdy:

• w przygodnej próbce (badanie wykonane o dowolnej porze dnia, niezależnie od pory ostatniego posiłku) – wynik oznaczenia glukozy przekracza 200 mg/dl;
• w próbce pobranej na czczo – wynik oznaczenia glukozy przekracza 126 mg/dl.

Kontrola nad homeostazą glukozy sprawowana jest przez układ hormonalny: insulina/glukagon, glikokortykosteroidy, adrenalina, hormon wzrostu. Stąd badanie poziomu glukozy stosowane jest również do oceny metabolizmu węglowodanów w chorobach wątroby, w akromegalii, w nadczynności kory nadnerczy i w trakcie leczenia steroidami.

Witamina B12 pełni funkcję koenzymu, czyli związku chemicznego, który umożliwia oraz przyspiesza zachodzenie różnego typu reakcji chemicznych.

W ludzkim organizmie witamina B12 uczestniczy m.in. w takich procesach fizjologicznych jak:

• Produkcja erytrocytów (krwinek czerwonych),
• Właściwy przebieg podziałów komórkowych,
• Synteza DNA,
• Regulacja stężeń lipidów (związków tłuszczowych) we krwi,
• Prawidłowa praca układu odpornościowego,
• Utrzymywanie dobrego nastroju psychicznego,
• Prawidłowe przewodnictwo impulsów elektrycznych w komórkach nerwowych.

Najważniejsze funkcje witaminy B12 wiązane są z wytarzaniem krwinek czerwonych w szpiku kostnym oraz z mielinizacją komórek nerwowych. Dzięki witaminie B12 możliwa jest prawidłowa synteza erytrocytów, które stanowią nośnik tlenu w organizmie.

ZAKRESY REFERENCYJNE

niedobór: <= 145 pg/mL

nieokreślony: 145 - 180 pg/mL

normalny: 180 -914 pg/mL

Oznaczenie kreatyniny w przypadkowej próbce moczu jest oznaczeniem stosowanym w określaniu funkcjonowania nerek. Kreatynina to produkt metabolizmu białek. Wraz z mocznikiem jest jednym z dwóch najważniejszych azotowych metabolitów przemian białkowych wydalanych przez nerki w moczu. Stanowi jeden z głównych markerów monitorowania pracy nerek. Ilość wydalanej w ciągu doby kreatyniny zależy od masy ciała i płci i jest zmienna osobniczo.

Stężenia kreatyniny oznaczane w próbkach przypadkowych różnią się istotnie od stężeń określonych w DZM, jednakże stężenie kreatyniny mniejsze niż 1,8 mmol/l świadczy o rozcieńczeniu moczu wodą.

ZAKRESY REFERENCYJNE

Kobiety 28 - 217 U/l

Mężczyźni 39 - 259 U/l

Kwas moczowy to organiczny związek chemiczny, który jest pochodną związków purynowych. W żywych organizmach puryny stanowią składnik RNA oraz DNA. Kwas moczowy powstaje na skutek przemian tych związków w ludzkim organizmie. Do jego produkcji prowadzi rozkład puryn pochodzących zarówno z pożywienia, jak i z własnych komórek.

Zasady purynowe występują w dużych ilościach w pokarmach bogatych w białko, takich jak m.in. różnego typu mięsa, nabiał lub też rośliny strączkowe (fasola, groch i ciecierzyca). Rozkład zasad purynowych oraz dalsze przetwarzanie tych substancji odbywa się w komórkach wątrobowych.

Kwas moczowy jest końcowym produktem metabolizmu zasad purynowych. Oznacza to, że nie ulega on dalszym przemianom, a ze względu na jego toksyczne właściwości powinien zostać wydalony z organizmu.

Badanie ogólne moczu jest podstawowym badaniem wykonywanym dla rozpoznania chorób nerek i dróg moczowych oraz dla określenia prawidłowości lub patologii przemian metabolicznych wpływających na skład moczu. Badanie ogólne moczu pozwala na ocenę parametrów fizycznych: barwy, przejrzystości, ciężaru właściwego, pH oraz wykazanie obecności w próbce - leukocytów, erytrocytów, bilirubiny, urobilinogenu, glukozy, ketonów, białek i azotynów.  

Nieprawidłowe wyniki badania mogą wskazywać na ryzyko: zespołu nerczycowego, stanów zapalnych nerek lub zakażenia bakteryjnego dróg moczowych. Obecność leukocytów, erytrocytów stwierdzana jest w stanach zapalnych i infekcjach dróg moczowych.

Obecność erytrocytów może wskazywać na skazę krwotoczną, a także kamicę nerkową. Obecność glukozy, bilirubiny i urobilinogenu informacje o zaburzeniach metabolicznych i fizjologicznych organizmu w cukrzycy, chorobach wątroby, niedokrwistości hemolitycznej czy zaburzeniach gospodarki lipidowej.

ZAKRESY REFERENCYJNE

Kobiety

Ciężar właściwy 1,015 – 1,030;

pH 5 – 7;

glukoza nieobecna;

urobilinogen 0 – 1 mg/dl;

bilirubina, białko, azotyny – nieobecne;

OSAD (ocena cytometryczna):

erytrocyty do 30,7 µl;

leukocyty do 39 /µl;

nabłonki płaskie do 45,6 /µl;

wałeczki do 2,4 /µl;

bakterie do 130 /µl.

Mężczyźni

Ciężar właściwy 1,015 – 1,030;

pH 5 – 7;

glukoza nieobecna;

urobilinogen 0 – 1 mg/dl;

bilirubina, białko, azotyny – nieobecne;

OSAD(ocena cytometryczna):

erytrocyty do 13,1 µl;

leukocyty do 9,2 /µl;

nabłonki płaskie do 5,7 /µl;

wałeczki do 2,25 /µl;

bakterie do 11,4 /µl.

Oznaczenie mocznika w przypadkowej próbce moczu jest przydatne w kontroli prawidłowego funkcjonowania nerek.

Mocznik powstaje w wątrobie jako uboczny produkt metabolizmu białek. Jest najważniejszą formą wydalania białka u ludzi. Jego stężenie zależy w większym stopniu od metabolizmu, poziomu nawodnienia i równowagi jonowej niż stężenie kreatyniny. Mocznik w moczu stanowi zasadniczą część azotu pozabiałkowego i jest uwzględniany w wyliczaniu bilansu azotowego. Oznaczenie mocznika w moczu wykonuje się w celu kontroli pracy nerek i określenia równowagi białkowej organizmu.

Podniesione stężenie mocznika może być wynikiem ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek, wysokobiałkowej diety, utrudnionego odpływu moczu i spadku przepływu nerkowego, oraz ciężkich urazów tkanek i oparzeń.

Obniżony poziom mocznika może wiązać się z niskobiałkową dietą, niedożywieniem, zespołem złego wchłaniania, ciążą, chorobami wątroby lub poliurią (wydzielanie powyżej 2 litrów moczu na dobę).

Wskaźnik albumina/kreatynina (ACR) służy do oznaczania stężenia albumin w moczu. Albumina to białko, które pojawia się w moczu przy uszkodzeniu kłębuszków nerkowych. Badanie to pomaga w rozpoznaniu nefropatii cukrzycowej. Podwyższony poziom albumin w moczu może wskazywać także na schorzenia układu sercowo-naczyniowego.Wartość ACR określa stosunek ilości albuminy do ilości kreatyniny w przygodnej próbce moczu. Wartość kreatyniny jest względnie stabilna, bo zależy od masy mięśniowej, dlatego poziom ACR uzależniony jest od wahań poziomu albuminy. Wskaźnik ten powinien być oznaczany u wszystkich osób chorych na cukrzycę.

Arginina:

• Odgrywa istotną rolę w metabolizmie i funkcjonowaniu wielu narządów;
• Jest głównym budulcem białek;
• Działa jak przeciwutleniacz;
• Wspiera pracę trzustki.

Źródło w diecie: wołowina, pestki dyni, sezam, soja, ciecierzyca, schab, orzechy włoskie.

Asparagina:

• Wspomaga działanie układu nerwowego;
• Wspiera funkcje odpornościowe;
• Reguluje ekspresję genów.

Źródło w diecie: jaja, ryby, nabiał, drób, soja, ziemniaki.

Beta-alanina:

• Ma właściwości przeciwstarzeniowe i przeciwutleniające;
• Poprawia wydajność ćwiczeń fizycznych - zmniejsza kwasowość mięśni;
• Syntetyzuje karnozyny w mięśniach szkieletowych.

Źródło w diecie: ryby, drób.

Fenyloalanina:

• Odgrywa istotną rolę przy produkcji dopaminy, adrenaliny i noradrenaliny;
• Ma działanie przeciwdepresyjne;
• Jest istotna dla funkcjonowania wielu białek i enzymów.

Źródło w diecie: drób, ryby, wołowina, nabiał, jaja.

Glicyna:

• Wspomaga budowanie tkanki mięśniowej;
• Uczestniczy w przekazywaniu sygnałów chemicznych w mózgu.

Źródło w diecie: żelatyna, mięso.

Glutamina:

• Wspomaga pracę układu immunologicznego;
• Jest „paliwem” dla limfocytów.

Źródło w diecie: szpinak, nabiał, ryby, jaja, fasola, buraki.

Histydyna:

• Ochrania komórki nerwowe;
• Uczestniczy w syntezie hormonów wpływających na czynność nerek;

Źródło w diecie: ryby, mięso, jaja, fasola, soja.

Homoarginina:

• Jest markerem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych oraz chorób nerek.

Źródło w diecie: rośliny strączkowe.

Kwas asparaginowy:

• Uczestniczy w produkcji przeciwciał i immunoglobulin;
• Reguluje cykl menstruacyjny;
• Zmniejsza uczucie zmęczenia.

Źródło w diecie: kurczak, ryby, szparagi, awokado.

Kwas gamma-aminomasłowy:

• Jest głównym hamującym neuroprzekaźnikiem;
• Może zmniejszać stres i ułatwiać zasypianie.

Źródło w diecie: banany, wołowina, owies, brokuły, brązowy ryż, szpinak, orzechy włoskie.

Ornityna:

• Poprawia jakość snu;
• Wspomaga wzrost masy mięśniowej;
• Działa odprężająco.

Źródło w diecie: ryby, mięso, nabiał, soja.

Tauryna:

• Stabilizuje błony komórkowe;
• Działa jako neuroprzekaźnik w mózgu;
• Uczestniczy w transporcie kreatyny do mięśni;
• Poprawia regenerację mięśni po wysiłku.

Źródło w diecie: mięso, mleko, napoje energetyczne.

Seryna:

• Wspiera układ odpornościowy;
• Uczestniczy w prawidłowym funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego.

Źródło w diecie: orzechy, soczewica, soja, ryby, jaja.

Treonina:

• Wspiera układ odpornościowy;
• Wspiera funkcjonowanie wątroby;
• Wspiera funkcjonowanie układu pokarmowego.

Źródło w diecie: ryby, jaja, mięso, banany, nabiał, szparagi, soja.

Sarkozyna:

• Może poprawiać zaburzenia nastroju;
• Wspiera motywację i spostrzegawczość.

Źródło w diecie: indyk, jaja, rośliny strączkowe.

Alanina:

• Może wpływać na poziom cukru we krwi;
• Wspiera układ odpornościowy.

Źródło w diecie: mięso, żelatyna, awokado, łosoś, ziarna słonecznika.

Kwas glutaminowy:

• Wspomaga mięśnie;
• Wykazuje działanie przeciwnowotworowe;
• Usprawnia pracę mózgu.

Źródło w diecie: jaja, ryby, drób, sezam.

Prolina:

• Poprawia zdrowie skóry, jelit i mózgu;
• Zmniejsza stres.

Źródło w diecie: mięso, jaja, ryby.

Lizyna:

• Chroni przed wirusem opryszczki;
• Wpływa na wchłanianie wapnia, żelaza i cynku.

Źródło w diecie: czerwone mięso.

Metionina:

• Ma działanie przeciwwirusowe;
• Wspiera układ immunologiczny.

Źródło w diecie: sezam, soja, kiełki, szpinak.

Tyrozyna:

• pomaga w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi;
• Wspiera działanie układu nerwowego;
• Może poprawiać pamięć.

Źródło w diecie: mięso, ryby, nasiona, orzechy, tofu, mleko.

Tryptofan:

• Jest przekształcany w serotoninę, więc poprawia nastrój i samopoczucie;
• Poprawia jakość snu.

Źródło w diecie: jaja, orzechy nerkowca, mleko, soja, tofu, brązowy ryż.

Walina:

• Wpływa na sprawność umysłową i fizyczną;
• Zmniejsza zmęczenie po wysiłku fizycznym.

Źródło w diecie: ryby, mięso, sezam, nabiał.

Leucyna:

• Wpływa na wzrost masy mięśniowej;
• Jest wzmacniaczem smaku;
• Zmniejsza zmęczenie po wysiłku fizycznym.

Źródło w diecie: brązowy ryż, orzechy, mięso, fasola.

Izoleucyna:

• Wpływa na wzrost masy mięśniowej;
• Wpływa na sprawność umysłową i fizyczną;
• Zmniejsza zmęczenie po wysiłku fizycznym.

Źródło w diecie: ryby, mięso, rośliny strączkowe, jaja.